Dyskusje o potrzebie wprowadzania nowoczesnych metod kształcenia w edukacji toczą się już od dawna, również w Polsce. Nie chodzi jedynie o koniczność powszechnego stosowania nowoczesnych technologii, ale przede wszystkim o potrzebę poszukiwania nowych, niestandardowych metod czy form pracy oraz ponownego zdefiniowania roli nauczyciela i jego relacji z uczniem-studentem.
Może się okazać, że znajdujemy się właśnie w przełomowym momencie, jeśli chodzi o nowe wymagania edukacyjne, a otwarta postawa pozwoli nam być współtwórcami pewnych zmian, a nie jedynie biernymi obserwatorami. Kreatywne podejście i nieszablonowy sposób myślenia dydaktyków to niekwestionowane zalety, dzięki którym można zaplanować i realizować innowację pedagogiczną. Biorąc pod uwagę zmieniające się realia – gospodarkę 4.0, rozwój sztucznej inteligencji, ogromne przekształcenia w produkcji i organizacji pracy – dzisiejsi absolwenci potrzebują innych kompetencji, a to wiąże się z tym, że studenci powinni być uczeni w inny sposób, gdyż tradycyjne metody nauczania – wciąż dominujące w polskim systemie edukacji – słabo odpowiadają na potrzeby rynku pracy. W nowych warunkach nauczyciel tym bardziej powinien przyjąć rolę facylitatora procesów edukacyjnych, który nie skupia się jedynie na przekazywaniu materiałów szkoleniowych i ocenianiu stopnia ich przyswojenia, ale przede wszystkim inspiruje, uczy samodzielnego myślenia i budowania opinii opartych na zdobytej wiedzy.
Poszukując kierunku zmian w procesie nauczania, warto przyjrzeć się nowoczesnym metodom, które już skutecznie wdrażają niektóre uczelnie. Jedną z innowacyjnych metod dydaktycznych – szczególnie skuteczną, jeśli chodzi o rozwijanie potencjału studentów oraz motywowanie ich do samodzielnej pracy – jest tutoring. Tutoring sprawdza się na każdym etapie edukacji, zarówno w dziedzinach społeczno-humanistycznych, jak i technicznych oraz ekonomicznych, a także bezpośrednio wpisuje się w realizację zaleceń Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej odnośnie potrzeby podnoszenia jakości nauczania. Mocną stroną tej metody jest dydaktyczna skuteczność i długotrwałość efektów. Czym wobec tego jest tutoring i co go wyróżnia?
Tutoring to pojęcie szeroko definiowane, ale można przyjąć, iż w praktyce sprowadza się do spersonalizowanej edukacji. W projekcie „Mistrzowie dydaktyki” Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego zdefiniowało tutoring jako „zorganizowaną, zindywidualizowaną pracę, szczególnie z wybitnymi i zmagającymi się z trudnościami studentami (1:1, w małych grupach, rzadziej w większych grupach) w ramach programów/zajęć na uczelni (lub online), uwzględniającą różnorodność doświadczeń studentów, dyscyplin, umiejętności akademickich, specjalizacji, potrzeb, oczekiwań itp. i umożliwiającą studentom osiągnięcie celów akademickich i rozwojowych”. Badania prowadzone wśród studentów i tutorów pokazują, że jest to metoda szczególnie rozwijająca warsztat nauczyciela w obszarze budowania relacji z uczniem, wyznaczania celów edukacyjnych, komunikowania się i budowania autorytetu. Tutoring przynosi korzyści dla wszystkich stron zaangażowanych w proces kształcenia – ucznia/studenta, nauczyciela/wykładowcy, a także szkoły/uczelni.
W polskich uczelniach wyższych wprowadzanie systemu tutorialnego następuje stopniowo. Wśród potencjalnych możliwości jego wykorzystania są: tutoring rozwojowy i rówieśniczy, adaptacja studentów pierwszego roku studiów, rozwój studentów uzdolnionych i mających trudności w nauce, kształcenie interdyscyplinarne i nauczanie języków obcych. W niektórych uczelniach, np. w Akademii WSB, już od wielu lat stosowany jest tutoring jako metoda nauczania. Uczelnia od 25 lat wychodzi naprzeciw oczekiwaniom studentów na każdym szczeblu edukacji, gwarantując możliwość indywidualnego kształcenia i dostosowania ścieżki edukacyjnej do specyficznej sytuacji każdego słuchacza. Metoda tutoringu wykorzystywana jest do prowadzenia seminariów ze studentami, szkoleń i studiów podyplomowych dla dydaktyków oraz przygotowywania młodej kadry naukowej (między innymi poprzez interdyscyplinarne studia doktoranckie). Szeroko stosowana jest w ramach studiów podyplomowych dla nauczycieli, dzięki czemu mogą ją oni implementować od razu w miejscu pracy. Elementy tej metody są realizowane m.in. w ramach takich kierunków jak: Doradztwo zawodowe i personalne z elementami coachingu - studia kwalifikacyjne, Edukacja i rehabilitacja osób z niepełnosprawnością intelektualną (Oligofrenopedagogika) - studia kwalifikacyjne, Edukacja i terapia osób z zaburzeniami ze spektrum autyzmu - studia kwalifikacyjne, Kwalifikacyjne pedagogiczne studia podyplomowe, Pedagogika korekcyjna - studia kwalifikacyjne, Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka - studia kwalifikacyjne czy Zarządzanie w oświacie.
Szansa rozwijania indywidualnych kompetencji, talentów i zainteresowań, możliwa dzięki metodzie tutoringu, z pewnością ułatwia odnalezienie własnej ścieżki rozwoju edukacyjnego i osobistego, a to zwiększa szanse na satysfakcjonującą karierę zawodową lub naukową. Wydaje się zatem pożądane, aby polskie szkoły i uczelnie wdrażały elementy tutoringu na każdym etapie kształcenia, udoskonalając rozwiązania instytucjonalne, które by to umożliwiły.
- Turoring jest działaniem wspierającym i ułatwiającym całościowy rozwój studentów w wymiarze intelektualnym, emocjonalnym, osobistym i społecznym. Założeniem tutoringu jest praca na potencjale studenta, umożliwienie mu szerszego rozwoju w porównaniu z tradycyjnym tokiem studiów. (…) Podstawowym założeniem tutoringu jest partnerstwo, a relację między wychowankiem a mistrzem powinna cechować autentyczna współpraca i radość ze wzajemnego, twórczego kontaktu, rozumianego nie jako przejaw zdolności umysłu, lecz dostrzegania potencjału intelektualnego i osobowościowego, tkwiących w każdym człowieku. Tutor to również twórca odpowiednich warunków do uczenia się – mówi dr Edyta Nowak-Żółty, wykładowca studiów podyplomowych Akademii WSB, certyfikowany tutor akademicki i e-nauczyciel, trener i wykładowca przedmiotów związanych z rozwojem osobistym i zawodowym; prowadzi badania naukowe dotyczące relacji między nauczycielem, postrzeganym jako Mistrz, i uczniem; autorka monografii „Tutoring jako wyzwanie dla edukacji akademickiej”, która wkrótce ukaże się nakładem Wydawnictwa Naukowego Akademii WSB.
Zobacz kierunki studiów podyplomowych
Agata Błasiak – Akademia WSB
